...

Pokoloruj lub wyhaftuj kociewską tęczę dla Odmiany!

31 lipca 2024, środa

Za każdym razem, gdy jesteśmy zaproszone na spotkanie wiejskie, poznajemy jakiś skrawek rodzimej kultury, o którym wcześniej wiedziałyśmy niewiele, albo bardzo mało. Spotkania takie to nigdy nie jest relacja jednostronna — my przynosimy ze sobą historie tęczowej odmiany w małych miastach i na wsi, wiedzę, wsparcie, ale osoby uczestniczące w spotkaniach czekają na nas także ze swoimi historiami, tradycjami, kulturą lokalną.

 

 

Po panelu w Morzeszczynie, gdzie zaproszono nas na spotkanie dotyczące sytuacji osób LGBT+ na wsi, w przerwie podeszła do nas jedna z mieszkanek miejscowości i tak właśnie poznałyśmy haft kociewski: lokalną dumę mieszkanek i mieszkańców Morzeszczyna i okolicznych miejscowości.

 

Spotkanie w Morzeszczynie | Tęcza dla Odmiany

 

Poznaj jego niezwykłą historię, a następnie wyhaftuj lub pokoloruj wzór tęczy przygotowanej specjalnie na tę okazję przez lokalną artystkę – Igę Tobolewską (Decotyw). W podziękowaniu otrzymasz od nas upominek – pakiet wlepek, pocztówki, oraz zakładki do książki stworzone przez inną artystkę z Pomorza: Kamilę Szutę.

 

Haft kociewski — niemal jak wiele odsłon queerstorii —  został już prawie zapomniany i wymazany, gdy w drugiej połowie XX wieku postanowiły tchnąć w niego życie na nowo dwie kobiety: Maria Wespa z Morzeszczyna i Małgorzata Garnysz z Pączewa.

Jak to się zaczęło?

Maria, urodzona w 1920 roku, od dziecka czuła, że nici mają w sobie magię. Przeplatane w trakcie haftowania, umożliwiały dzielenie się doświadczeniami, wyrażanie lokalnej tożsamości, łączyły pokolenia i co najważniejsze – nikogo nie wykluczały. Jednak ówczesne władze uważały kultywowanie lokalnych tradycji za godne pożałowania i stojące na przeszkodzie solidarności ludowej. Ludzie z okolicy zmęczeni godzinami pracy fizycznej, rzadko pochylali się nad pielęgnowaniem kultury regionalnej. Kociewskie wzory zaczęły ginąć z poduszek, serwet, okiennic i sklepień domów. Kociewski haft zaczął zanikać – tak samo z estetycznego otoczenia regionu, jak i wspomnień mieszkańców.

Małgorzata, starsza o osiem lat od Marii, przejęła tajniki haftu od swojej matki, jakby to była najcenniejsza rodzinna relikwia. Po wojnie, ucząc w szkole w Pączewie, nie tylko przekazywała dzieciom wiedzę o literach i cyfrach, ale też o pięknie, które można stworzyć za pomocą nici i materiału.

 

 

W 1969 roku, gdy Małgorzata miała już prawie 50 lat, coś w niej drgnęło. Zrozumiała, że jeżeli nie weźmie spraw w swoje ręce, wkrótce nikt nie będzie już wiedział o istnieniu tej niezwykłej cząstki lokalnej kultury. Nie wiedziała jeszcze, że mniej więcej w tym samym czasie, w miejscowości obok, jej odczucia podzielała jeszcze inna kobieta.

Poszukiwania czas zacząć

Rozpoczęły się poszukiwania. Maria i Małgorzata, niczym detektywki, przemierzały zakątki Kociewia. Zaglądały do starych kościołów, gdzie na sztandarach i szatach liturgicznych kryły się zapomniane wzory. Otwierały skrzynie wianne, w których spoczywały sekrety dawnych hafciarek. Rozmawiały z najstarszymi mieszkańcami, zbierając okruchy wspomnień o kolorach i kształtach, które kiedyś zdobiły kociewskie domy. Każdy odnaleziony wzór, każdy powtarzający się motyw i kolor, był niczym skarb, który uda się ocalić od zapomnienia, a wraz z nim – niezwykłą, tętniącą wszystkimi kolorami tęczy i pełną kwiatów tożsamość regionu.

 

 

Maria Wespa, stworzyła paletę ośmiu barw, które stały się podstawą jej szkoły morzeszczyńskiej. Jej igła tańczyła po materiale, tworząc tulipany, modraki, stokrotki i maki – kwiaty, które na płótnie zdawały się być wciąż żywe i kwitnące. 

Haft Małgorzaty Garnysz , choć tworzony tylko na szarym płótnie, tętni aż trzynastoma kolorami: od bieli, po głębokie odcienie fioletu. Podstawowe ściegi, jak płaski i sznureczkowy, misternie formują kwiatowe płatki i liście, a dodatkowe techniki dodają głębi i charakteru.

Dziś o Hafcie Kociewskim wiedzą nie tylko mieszkańcy i mieszkanki regionu, ale nawet i całego województwa. Teraz dzięki Tobie, ma szansę poznać go cała Polska. Co więcej – dzięki naszej współpracy z Igą,  haftując lub kolorując kociewską tęczę, pomagasz nam dotrzeć z opowieścią o potrzebach osób LGBT+ i historiami tęczowej odmiany z małych miast i wsi w całej Polsce. 

 

Jak wziąć udział w akcji?

  1. Pobierz wzór Kociewskiej tęczy tutaj.
  2. Pokoloruj lub wyhaftuj tęczę wedle swego uznania (samodzielnie, lub z kimś!)
  3. Udostępnij swoją pracę na mediach społecznościowych i oznacz nas (@funduszdlaodmiany) i Igę (@decotyw), dzięki czemu…⬇️
  4. my skontaktujemy się z Tobą w celu przekazania upominku.

Pełny Regulamin akcji znajdziesz tutaj.

 

Strona www – https://www.decotyw.com/

Fundusz dla Odmiany
ul. Nowogrodzka 7/9 lok. 35
00-513 Warszawa
[email protected]
+48 505 023 804

BNP Paribas
05 1600 1462 1825 6344 5000 0001
IBAN: PL05 1600 1462 1825 6344 5000 0001
BIC/SWIFT: PPABPLPK

NIP: 5213869167
REGON: 383677651
KRS: 0000791625

Fundusz dla Odmiany jest organizacją pozarządową działającą na podstawie Ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. 2003 Nr 96 poz. 873) i Ustawy o fundacjach (Dz.U. 1984 nr 21 poz. 97). Działania Funduszu mają charakter non-profit.

KODOWANIE MICHAŁ SEPIOŁO | UX PIOTR SZYDŁOWSKI | ZDJĘCIA KLAUDYNA SCHUBERT | PROJEKT GRAFICZNY JOANNA BĘBENEK

© FUNDUSZ DLA ODMIANY 2024

Seraphinite AcceleratorOptimized by Seraphinite Accelerator
Turns on site high speed to be attractive for people and search engines.